◆वाक्प्रचार आणि त्यांचे अर्थ◆

·       अटकेपार झेंडा लावणे - फार मोठा पराक्रम गाजवणे.

·       अपूर्व योग येणे - दुर्मिळ योग येणे.

·       अभिलाषा धरणे - एखाद्या गोष्टीची इच्छा बाळगणे.

·       अभंग असणे - अखंड असणे.

·       अमलात आणणे - कारवाई करणे.

·       अप्रूप वाटणे - आश्चर्य किंवा कौतुक वाटणे.

·       अनभिज्ञ असणे - एखाद्या विषयाचे मुळीच ज्ञान नसणे.

·       अट्टहास करणे - आग्रह धरणे.

·       अवाक् होणे – आश्चर्यचकित होणे.

·       अजरामर होणे - कायमस्वरूपी टिकणे.

·       अनमान करणे - संकोच करणे.

·       अठरा विश्वे दारिद्र्य असणे - पराकोटीचे दारिद्र्य असणे.

·       अर्धचंद्र देणे - हकालपट्टी करणे.

·       अडकित्त्यात सापडणे - पेचात सापडणे.

·       अत्तराचे दिवे लावणे - भरपूर उधळपट्टी करणे.

·       अन्नास जागणे - उपकाराची आठवण ठेवणे.

·       अन्नास मोताद होणे - आत्यंतिक दारिद्र्यात जगणे.

·       अन्नास लावणे - उपजीविकेचे साधन मिळवून देणे.

·       अर्ध्या हळकुंडाने पिवळे होणे - थोड्याशा यशाने चढून जाणे.

·       अठरा गुणांचा खंडोबा - लबाड माणूस.

·       आयोजित करणे - सिद्धता करणे.

·       आखाडे बांधणे - मनात आराखडा किंवा अंदाज करणे.

·       आत्मसात करणे – मिळवणे,अंगी बाणणे.

·       आवर्जून पाहणे - मुद्दामहून पाहणे.

·       आकाशाची कुऱ्हाड - आकस्मिक संकट.

·       आकांडतांडव करणे - रागाने आदळआपट करणे.

·       आकाश ठेंगणे होणे - अतिशय आनंद होणे.

·       आड येणे - अडथळा निर्माण करणे.

·       आकाश पाताळ एक करणे - फार मोठ्याने आरडाओरड करून थैमान घालणे.

·       आकाश फाटणे - चारी बाजूंनी संकटे येणे.

·       आकाशाला गवसणी घालणे - आवाक्याबाहेरची गोष्ट करण्याचा प्रयत्न करणे.

·       आगीत तेल ओतणे - भांडण किंवा वाद विकोपाला जाईल असे करणे.

·       आच लागणे - झळ लागणे.

·       आपल्या पोळीवर तूप ओढणे – साधेल तेवढा स्वतःचाच फायदा करून घेणे.

·       आभाळ कोसळणे - एकाएकी फार मोठे संकट येणे.  

·       आभाळाला कवेत घेणे - मोठे काम साध्य करणे.

·       आतल्या आत कुढणे - मनातल्या मनात दुःख करणे.

·       इतिश्री करणे - शेवट करणे.

·       उखाळ्या-पाखाळ्या काढणे – एकमेकांचे उणेदुणे काढणे किंवा दोष देणे.

·       उचलबांगडी करणे - एखाद्याला जबरदस्तीने हलवणे.

·       उंटावरून शेळ्या हाकणे - स्वतः सामील न होता सल्ले देणे, मनापासून काम न करणे,दूरवरून निर्देश देणे.

·       उदक सोडणे - एखाद्या वस्तूवरील आपला हक्क सोडून देणे.

·       उदास होणे - खिन्न होणे.

·       उसने बळ आणणे - खोटी शक्ती दाखविणे.

·       उताणा पडणे - पराभूत होणे.

·       उदास होणे - खिन्न होणे.

·       उपोषण करणे - लंघन करणे,उपाशी राहणे.

·       उत्पात करणे - विध्वंस करणे.

·       उसंत मिळणे - वेळ मिळणे.

·       उसने बळ आणणे - खोटी शक्ती दाखविणे.

·       उताणे पडणे - पराभूत होणे.

·       उच्छाद मांडणे - धिंगाणा घालणे.

·       ऊहापोह करणे - सर्व बाजूंनी चर्चा करून साधकबाधक विचार करणे.

·       उध्वस्त होणे - नाश पावणे.

·       उंबराचे फूल - क्वचित भेटणारी व्यक्ती.

·       उन्मळून पडणे - मुळासकट कोसळणे.

·       उन्हाची लाही फुटणे - अतिशय कडक ऊन पडणे.

·       उराशी बाळगणे - मनात जतन करुन ठेवणे.

·       उलटी अंबारी हाती येणे - भीक मागण्याची पाळी येणे.

·       उखळ पांढरे होणे - पुष्कळ फायदा होणे.

·       ऊर भरून येणे – गदगदून येणे.  

·       उष्ट्या हाताने कावळा न हाकणे - कधी कोणाला यत्किंचितही मदत न करणे.

·       एक घाव दोन तुकडे करणे - ताबडतोब निर्णय घेऊन गोष्ट निकालात काढणे.

·       ओनामा – प्रारंभ. अग्निदिव्य करणे - कठीण कसोटीला उतरणे.

·       ओढा असणे - कल असणे.

·       ओक्साबोक्शी रडणे - मोठ्याने आवाज करत रडणे.

·       अंग धरणे - लठ्ठ होणे.

·       अंगावर काटा येणे - भीती वाटणे.

·       अंग काढून घेणे - संबंध तोडणे.

·       अंगात वीज संचारणे – अचानक बळ येणे.

·       अंगाला होणे - अंगाला छान बसणे.

·       अंगवळणी पडणे – सवय होणे.

·       अंगाची लाही होणे – अतिशय संताप होणे,खूप राग येणे.

·       अंगी बाणणे – मनात खोलवर रुजणे.   

·       अंगावर काटा उभा राहणे - भीतीने अंगावर शहारे येणे.

·       अंगावर मूठभर मांस चढणे - धन्यता वाटणे.

·       अंगाचा तिळपापड होणे - अतिशय संताप येणे.

·       अंगावर शेकणे – नुकसान सोसावे लागणे.

·       अंगी ताठा भरणे – मगरुरी करणे.

·       अंथरूण पाहून पाय पसरणे – ऐपतीनुसार खर्च करणे.

·       अंग चोरणे – फारच होडे काम करणे.

·       आंदण देणे - देऊन टाकणे.

·       आंबून जाणे – विटून जाणे,थकणे. 

·       कणीक तिंबणे - खूप मार देणे.

·       कपाळ फुटणे - दुर्दैव ओढवणे.

·       कपाळाला हात लावणे – हताश होणे,निराश होणे.

·       कपाळमोक्ष होणे - मरण पावणे,अचानक झालेल्या अपघातामुळे उध्वस्त होणे.  

·       कान फुंकणे - दुसऱ्याच्या मनात किल्मिष निर्माण करणे,चुगली करणे.

·       कान उपटणे – कडक शब्दात समज देणे.

·       कागदी घोडे नाचविणे – फक्त लेखनात शूरपणा दाखविणे.

·       कानावर हात ठेवणे – नाकाबूल करणे,माहीत नसल्याचा बहाणा करणे.

·       कान टोचणे – खरमरीत शब्दात चूक लक्षात आणून देणे.

·       कानउघाडणी करणे – चुकीबद्दल कडक शब्दात बोलणे,कडक शब्दात चूक दाखवून देणे.

·       काखा वर करणे - आपल्याजवळ काही नाही असे दाखवणे.

·       कानाडोळा करणे - दुर्लक्ष करणे.

·       कानाने हलका असणे – काशावरही पटकन विश्वास ठेवणे.

·       कान निवणे – ऐकून समाधान होणे.

·       काढता पाया घेणे – विरोधी परिस्थिति पाहून निघून जाणे.

·       कानावर घालणे – लक्षात आणून देणे.

·       कायापालट होणे - स्वरूप पूर्णपणे बदलणे.

·       काट्याने काटा काढणे – एका शत्रूच्या सहाय्याने दुसर्‍या शत्रूचा पराभव करणे.

·       काट्याचा नायटा होणे – क्षुल्लक गोष्टीचा भयंकर परिणाम होणे.

·       कावराबावरा होणे – बावरणे.

·       कात्रीत सापडणे - दोन्ही बाजूंनी संकटात सापडणे.

·       कानशिलांची भजी होणे – गुच्चे मारून मारून कानशिलांचा आकार बदलणे.

·       काळीज उडणे - भीती वाटणे.

·       कुणकुण लागणे - चाहूल लागणे.

·       कच्छपी लागणे - नादी लागणे.

·       काळजाचे पाणी पाणी होणे - अतिदुःखाने मन विदीर्ण होणे.

·       कुत्रा हाल न खाणे - अतिशय वाईट स्थिती येणे.

·       कूच करणे - वाटचाल करणे.

·       काळजी घेणे – चिंता वाहने,आस्था असणे.

·       कटाक्ष असणे - कल असणे,भर असणे, जोर असणे.

·       कंपित होणे - कापणे थरथरणे.

·       कसून मेहनत करणे - खूप नेटाने कष्ट करणे.

·       कस लावणे - सामर्थ्य पणाला लावणे.

·       किरकिर करणे - एखाद्या गोष्टीबाबत सतत तक्रार करणे.

·       कारवाया करणे – कट करणे,कारस्थाने करणे.

·       कापरे सुटणे - घाबरल्यामुळे थरथरणे.

·       कहर करणे - अतिरेक करणे.

·       कोडकौतुक होणे - लाड होणे.

·       काळ्या पाण्याची शिक्षा - मरेपर्यंत कैद होणे.

·       काळ्या दगडावरची रेघ - खोटे न ठरणारे शब्द.

·       कंठस्नान घालने - ठार मारणे.

·       काकदृष्टीने पाहाणे – अतिशय बारकाईने व तीक्ष्ण नजरेने पाहाणे.

·       कंठशोष करणे - ओरडून गळा सुकवणे,उगाच घसाफोड करून खूप समजावून सांगणे.

·       कंठ दाटून येणे – गहिवरून येणे.

·       कंबर कसणे – जिद्दीने तयार होणे,एखाद्या गोष्टीसाठी हिम्मत करून तयार होणे.

·       कुंपणाने शेत खाणे – ज्याच्यावर जबाबदारी आहे अशा विश्वासातील माणसाने फसवणे.

·       केसाने गळा कापणे - वरकरणी प्रेम दाखवून कपटाने एखाद्याचा घात करणे.

·       कोंबडे झुंजवणे - दुसऱ्यांचे भांडण लावून आपण मजा पाहणे.

·       कोपरापासून हात जोडणे – काहीही संबंध न राहण्याची इच्छा प्रकट करणे. 

·       खडा टाकून पहाणे - अंदाज घेणे.

·       खपणे – कष्ट करणे,झिजणे.

·       खळखळ करणे - नाखुशीने सतत नकार देणे,टाळाटाळ करणे.

·       खंड न पडणे - एखादे कार्य करताना मध्ये न थांबणे.

·       खसखस पिकणे - मोठ्याने हसणे.

·       खूणगाठ बांधणे - निश्चय करणे.

·       खडे चारणे - शरण येण्यास भाग पाडणे.

·       खडे फोडणे - दोष देणे.

·       खापर फोडणे - एखाद्यावर निष्कारण ठपका ठेवणे.

·       खाजवून खरुज काढणे - मुद्दाम भांडण करू उकरून काढणे.

·       खायचे वांदे होणे - उपासमार होणे,खायला न मिळणे.

·       खाल्ल्याघरचे वासे मोजणे - उपकार करणाऱ्याचे वाईट चिंतिणे.

·       खितपत पडणे - क्षीण होत जाणे.

·       खो घालने - विघ्न निर्माण करणे. 

·       गळ्यात गळा घालणे – खूप मैत्री करणे.

·       गर्भगळीत होणे - अतिशय घाबरणे.

·       गळ्यातील ताईत होणे – अत्यंत आवडता होणे,अतिशय प्रिय असणे.

·       गाजावाजा करणे - प्रसिद्धी मिळविण्याचा प्रयत्न करणे.

·       गळ घालणे - अतिशय आग्रह करणे.

·       गळ्यात पडणे - एखाद्याला खूपच भीड घालने.

·       गळ्याशी येणे - नुकसानीबाबत अतिरेक होणे.

·       गाडी पुन्हा रुळावर येणे - चुकीच्या मार्गावरून पुन्हा पूर्ववत योग्य मार्गाला येणे.

·       गुजराण करणे - निर्वाह करणे.

·       गुमान काम करणे - निमूटपणे काम करणे.

·       गुण्यागोविंदाने राहणे - प्रेमाने एकत्र राहणे.

·       गाडी अडणे – खोळंबा होणे.

·       ग्राह्य धरणे - योग्य आहे असे समजणे.

·       गट्टी जमणे - दोस्ती होणे.

·       गढून जाणे - मग्न होणे,गुंग होणे.

·       गुण दाखवणे - दुर्गुण दाखवणे.

·       गंगेत घोडे न्हाणे - कार्य तडीस गेल्यावर समाधान वाटणे.

·       गळ्यात धोंड पडणे – इच्छा नसताना जबाबदारी अंगावर पडणे.

·       गाशा गुंडाळणे - एकाएकी निघून जाणे,एकदम पसार होणे.

·       गाजावाजा करणे - प्रसिद्धी मिळविण्याचा प्रयत्न करणे.

·       गौडबंगाल असणे – गुढ गोष्ट असणे,काहीतरी रहस्य असणे. 

·       घडी भरणे - विनाशकाळ जवळ येऊन ठेपणे.

·       घागरगडचा सुभेदार – पाणक्या.

·       घर डोक्यावर घेणे - अतिशय गोंगाट करणे.

·       घर धुवून नेणे - सर्वस्वी लुबाडणे.

·       घाम गाळणे - खूप कष्ट करणे.

·       घालून-पाडून बोलणे - दुसऱ्याच्या मनाला लागेल असे बोलणे.

·       घोडे मारणे - नुकसान करणे.

·       घोडे पुढे दामटणे - स्वतःच्या फायद्यासाठी पुढे सरसावणे.

·       घोडे पेंड खाणे - अडचण निर्माण होणे.

·       घोकंपट्टी करणे - अर्थ लक्षात न घेता केवळ पाठांतर करणे.

·       चतुर्भुज होणे - लग्न करणे.

·       चक्कर मारणे - फेरफटका मारणे.

·       चाहूल लागणे - मागोवा लागणे.

·       चिल्लेपिल्ले वाऱ्यावर सोडणे – अनाथ करणे.

·       चेहरा खुलणे - आनंद होणे.

·       चित्त विचलित होणे - मूळ विषयाकडून लक्ष दुसरीकडे जाणे.

·       चंग बांधणे – निश्चय करणे.

·       चितपट करणे – कुस्तीत हरविणे.

·       चार पैसे गाठीला बांधणे - थोडीफार बचत करणे.

·       चुरमुरे खात बसणे - खजील होणे.

·       चारी दिशा मोकळ्या होणे - पूर्ण स्वातंत्र्य मिळणे.

·       चाहूल लागणे - एखाद्याचे अस्तित्व जाणवणे.

·       चौदावे रत्न दाखवणे - मार देणे. 

·       छाननी करणे - तपास करणे.

·       छातीत धस्सदिशी गोळा येणे - अचानक खूप घाबरणे.

·       जमीनदोस्त होणे - पूर्णपणे नष्ट होणे.

·       जंग जंग पछाडणे - निरनिराळ्या रीतींनी प्रयत्न करणे,कमालीचा प्रयत्न करणे.

·       जिभेला हाड नसणे - वाटेल ते बेजबाबदारपणे बोलणे.

·       जीभ सैल सोडणे – वाटेल तसे बोलणे.

·       जिवात जिव येणे - काळजी नाहीशी होऊन,पुन्हा धैर्य येणे.

·       जीव भांड्यात पडणे - काळजी दूर होणे.

·       जीव मुठीत धरणे - मन घट्ट करणे.

·       जळफळाट होणे - रागाने लाल होणे.

·       जम बसणे - स्थिर होणे,बस्तान बसणे.

·       जीवाची मुंबई करणे - अतिशय चैनबाजी करणे.

·       जीव मेटाकुटीस येणे - त्रासाने अगदी कंटाळून जाणे .

·       जीव अधीर होणे - उतावीळ होणे.

·       जीव टांगणीला लागणे - चिंताग्रस्त होणे.

·       जीवावर उदार होणे - प्राण देण्यास तयार होणे.

·       जिवाचे रान करणे - खूप कष्ट सोसणे.

·       जीव खाली पडणे – काळजीतून मुक्त होणे.

·       जिवाचा धडा करणे – पक्का निश्चय करणे.

·       जीव वरखाली होणे – घाबरणे.

·       जीव की प्राण असणे - प्राणाइतके प्रिय असणे.

·       जिवावर उठणे - जीव घेण्यास उद्युक्त होणे.

·       जीवावर उड्या मारणे - दुसऱ्यावर अवलंबून राहून चैन करणे.

·       जीवाला घोर लागणे - खूप काळजी वाटणे.

·       जीव गहाण ठेवणे - कोणत्याही त्यागास तयार असणे.

·       जिव थोडा थोडा होणे - अतिशय काळजी वाटणे.

·       जोपासना करणे - काळजीपूर्वक संगोपन करणे.

·       ज्याचे नाव ते असणे - उपमा देण्यास उदाहरण नसणे.

·       झाकले माणिक – साधा,पण गुणी मनुष्य.

·       झळ लागणे - थोडाफार दुष्परिणाम भोगावा लागणे.

·       झुंज देणे - लढा देणे,संघर्ष करणे.

·       त्राटिका - कजाग बायको.

·       टक लावून पाहणे - एकसारखे रोखून पाहणे.

·       टाहो फोडणे - मोठ्याने आकांत करणे.

·       टाके ढिले होणे - अतोनात श्रम झाल्यामुळे अंगी ताकत न रहाणे.

·       टिकाव लागणे - निभाव लागणे,तगून राहणे.

·       टेंभा मिरविणे - दिमाख दाखवणे.

·       ठसा उमटवणे - छाप पाडणे.

·       ठाण मांडणे - एका जागेवर बसून राहणे.

·       डाव साधने - संधीचा फायदा घेऊन कार्य साधने,योजलेल्या युक्तीने इष्ट वस्तू मिळविणे.

·       डाळ शिजणे – थारा मिळणे,सोय जुळणे,मनाजोगे काम होणे.

·       डाव येणे - खेळात राज्य येणे.

·       डोक्यावर घेणे - अति लाड करणे.

·       डोळे फिरणे  - खूप घाबरणे.

·       डोळा असणे – पाळत ठेवणे.

·       डोळे उघडणे – अनुभवाने सावध होणे.

·       डांगोरा पिटणे - जाहीर वाच्यता करणे.

·       डोक्यावर मिरी वाटणे - वरचढ होणे.

·       डोके खाजविणे - एखाद्या गोष्टीचा विचार करणे.

·       डोळ्यांवर कातडे ओढणे - जाणूनबुजून दुर्लक्ष करणे.

·       डोक्यावर खापर फोडणे - एखाद्यावर निष्कारण ठपका ठेवणे.

·       डोळ्यांत धूळ फेकणे - फसवणूक करणे.

·       डोळा चुकवणे - अपराधी भावनेमुळे नजरेला नजर देणे टाळणे.

·       डोळे निवणे - समाधान होणे.

·       डोळेझाक करणे – दुर्लक्ष करणे.

·       डोळ्याला डोळा न भिडवणे - घाबरून नजर न देणे.

·       डोळ्यातून थेंब न काढणे – दु:खद प्रसंग असूनही न रडणे.  

·       डोळे लावून बसणे - खूप वाट पाहणे.

·       डोळे वटारणे - रागाने बघणे.

·       डोळे पांढरे होणे – मोठा धक्कादायक प्रसंग ओढवणे.

·       डोळ्यांस धारा लागणे – अश्रू वाहणे,रडणे.

·       डोळ्यांत खुपणे - सहन न होणे.

·       डोळ्यांचे पारणे फिटणे - पूर्ण समाधान होणे.

·       डोळ्यात अंजन घालणे – चूक स्पष्टपणे लक्षात आणून देणे.

·       डोळे खिळून राहणे - एखाद्या गोष्टीकडे एकसारखे बघत राहणे.

·       डोळे दिपवले - थक्क करून सोडणे.

·       डोळ्यांत प्राण आणणे - एखाद्या गोष्टीसाठी अतिशय आतुर होणे.

·       डोळे फाडून पहाणे - तीक्ष्ण नजरेने पाहणे,आश्चर्यचकित होऊन पाहणे.

·       डोळ्यात तेल घालून रहाणे - अतिशय जागृत रहाणे.

·       डोळे भरून पहाणे - समाधान होईपर्यंत पाहणे.

·       तडीस नेणे - पूर्ण करणे.

·       तगादा लावणे – पुन्हा:पुन्हा मागणी करणे.

·       ताळ्यावर आणणे - योग्य समज देणे.

·       तळपायाची आग मस्तकात जाणे - अतिशय संताप होणे.

·       तारांबळ उडणे - अतिशय घाई होणे.

·       ताटकळत उभे राहणे - वाट पाहणे.

·       तारांबळ होणे - घाईगडबड उडणे.

·       ताट वाढणे - जेवायला वाढणे.

·       तोंडी लावणे - जेवताना चाखण्यासाठी एखादा पदार्थ देणे.

·       तोंड काळे करणे – कायमचे निघून जाणे.

·       तिलांजली देणे – सोडणे,त्याग करणे.

·       तोंड देणे - मुकाबला करणे,सामना करणे.

·       तोंडून अक्षरं न फुटणे - घाबरून न बोलणे.

·       तोंड फिरवणे – नाराजी व्यक्त करणे.

·       तोंड भरून बोलणे – मनाचे समाधान होईपर्यंत बोलणे,खूप स्तुती करणे.

·       तोंड काळे करणे - दृष्टीआड होणे,नाहीसे होणे.

·       तोंड सांभाळून बोलणे – जपून बोलणे.

·       तोंडाला पाने पुसणे – फसवणे.

·       तजवीज करणे - तरतूद करणे.

·       तळहातावर शीर घेणे - जीवावर उदार होणे.

·       तोंडचे पाणी पळणे - अतिशय घाबरणे,भयभयीत होणे.

·       तोंडघशी पाडणे – विश्वासघात होणे,अडचणीत येणे.

·       तोंडाला पाणी सुटणे – हाव निर्माण होणे, लालसा उत्पन्न होणे.

·       तोंडात बोट घालणे - आश्चर्यचकित होणे.

·       तोंडसुख घेणे – दोष देताना वाट्टेल तसे बोलणे.

·       तोंड टाकणे – अद्वातद्वा बोलणे.

·       तोंडावाटे ‘ब्र’ न काढणे - एकही शब्द न उच्चारणे.

·       थांग न लागणे - कल्पना न येणे.

·       थुंकी झेलणे - खुशामत करण्यासाठी लाचारी पत्करणे.

·       दुमदुमून जाणे - निनादून जाणे.

·       दगा देणे – फसवणे.

·       दबा धरून बसणे - टपून बसणे.

·       दाद मागणे - तक्रार करून किंवा गार्‍हाणे सांगून न्याय मागणे.

·       दात धरणे - वैर बाळगणे.

·       दाढी धरणे - विनवणी करणे.

·       दगडावरची रेघ - खोटे न ठरणारे शब्द.

·       दातांच्या कण्या करणे - अनेक वेळा विनंती करून सांगणे.

·       दाती तृण धरणे - शरणागती पत्करणे.

·       दक्षता घेणे - काळजी घेणे.

·       दडी मारणे - लपून राहणे.

·       देहातून प्राण जाणे - मरण येणे.

·       दिवस बुडून जाणे - सूर्य मावळणे.

·       दिशा फुटेल तिकडे पडणे - सैरावैरा पळणे.

·       दप्तरी दाखल होणे - संग्रही जमा होणे.

·       देखरेख करणे - राखण करणे.

·       देखभाल करणे - जतन करणे.

·       दत्त म्हणून उभे राहणे - एकाएकी हजर होणे.

·       दातखिळी बसणे - बोलणे अवघड होणे.

·       द्राविडी प्राणायाम करणे - सोपा मार्ग सोडून कठीण मार्गाने जाणे.

·       दुधात साखर पडणे – अधिक चांगले घडणे.  

·       दात ओठ खाणे – चीड व्यक्त होणे, द्वेषाची भावना दाखवणे.

·       दातखिळी बसणे - बोलती बंद होणे.

·       दोन हातांचे चार हात होणे - विवाह होणे.

·       देणेघेणे नसणे - संबंध नसणे.

·       दुसऱ्याच्या ओंजळीने पाणी पिणे - दुसऱ्याच्या तंत्राने किंवा सल्ल्याने चालणे.

·       दातास दात लावून बसणे - काही न खाता उपाशी राहणे.

·       दुःखावर डागण्या देणे – दु:खी झालेल्या माणसाला वाईट वाटेल असे बोलून आणखी दुःख देणे. 

·       धरणे धरणे – हट्ट धरून बसणे.

·       धिंडवडे निघणे - फजिती होणे.

·       धारातीर्थी पडणे - रणांगणावर मृत्यू येणे.

·       धाबे दणाणणे - खूप घाबरणे.

·       धूम ठोकणे - वेगाने पळून जाणे.

·       धूळ चारणे - पूर्ण पराभव करणे.

·       धन्य होणे - कृतार्थ होणे.

·       धुडगूस घालणे - गोंधळ करणे.

·       धास्ती घेणे - धक्का घेणे,घाबरणे.

·       धडपड करणे - खूप कष्ट करणे.

·       धारवाडी काटा - बिनचूक वजनाचा काटा.

·       नजरेत भरणे - उठून दिसणे.

·       नजर करणे - भेटवस्तू देणे.

·       नाक मुठीत धरणे - अगतिक होणे.

·       नाक घासणे - स्वतःची कार्य साधण्यासाठी दुसर्‍याचे पाय धरणे.

·       निवास करणे – रहाणे.

·       नसती बिलामत येणे - नसती कटकट ओढवणे.

·       नाक ठेचणे – नक्षा  उतरवणे.

·       नाक कापणे – घोर अपमान करणे.

·       निक्षून सांगणे - स्पष्टपणे सांगणे.

·       नाक मुरडणे - नापसंती दाखवणे.

·       नूर पातळ होणे - रूप उतरणे.

·       नाकावर राग असणे - लवकर चिडणे.

·       नाक खुपसणे – नको त्या गोष्टीत उगाचच सहभागी होणे.

·       निष्प्रभ करणे - महत्व कमी करणे.

·       नाक वर असणे – ऐट,दिमाख किंवा ताठा असणे.

·       नाकाला मिरच्या झोंबणे - एखाद्याचे वर्म काढल्यामुळे त्याला राग येणे.

·       नाकी नऊ येणे – फार दगदग होणे,मेटाकुटीला येणे,फार त्रास होणे.

·       नांगी टाकणे - हातपाय गाळणे.

·       नाव मिळवणे - कीर्ती मिळवणे.

·       नजर वाकडी करणे - वाईट हेतू बाळगणे.

·       नाळ तोडणे - संबंध तोडणे.

·       निद्राधीन होणे – झोपणे.

·       नाव कमावणे - कीर्ती मिळवणे.

·       नाकाने कांदे सोलणे – स्वतःमध्ये दोष असूनही उगाच बढाया मारणे.

·       नक्राश्रू ढाळणे - अंतर्यामी आनंद होत असता बाह्यतः दुःख दाखवणे.

·       नक्षा उतरवणे - गर्व उतरवणे.

·       नाकाशी सूत धरणे - आता मरतो की घटकेने मरतो अशी स्थिती निर्माण होणे. 

·       पाठीशी घालने - संरक्षण देणे.

·       पाणी पडणे - वाया जाणे.

·       पोटात कावळे ओरडणे -  भुकेने व्याकूळ होणे.

·       पाणी मुरणे - कपटाने काहीतरी लपवून ठेवणे,गुप्त कट शिजवत असणे.

·       पाणी पाजणे - पराभव करणे.

·       पाणी सोडणे - आशा सोडणे.

·       पदरात घेणे – स्वीकारणे.

·       पडाव पडणे - वस्ती करणे.

·       पदरी घेणे - स्वीकार करणे.

·       परिपाठ असणे - विशिष्ट पद्धत असणे,नित्यक्रम असणे.

·       पाळी येणे - वेळे येणे.

·       पाहुणचार करणे - आदरातिथ्य करणे.

·       पाठिंबा देणे - दुजोरा देणे.

·       पदरात घालने – चूक पटवून देणे,स्वाधीन करणे.

·       पाचवीला पुजणे - त्रासदायक गोष्टींची कायमची सोबत असणे.

·       पाठ न सोडणे - एखाद्या गोष्टीचा पिच्छा पुरवणे.

·       पाढा वाचणे - सविस्तर हकीकत सांगणे.

·       पादाक्रांत करणे – जिंकणे.

·       पुनरुज्जीवन करणे - पुन्हा उपयोगात आणणे.

·       पाचवीला पूजणे - एखादी गोष्ट जन्मापासून असणे.

·       पार पाडणे - पूर्ण करणे.

·       पाळत ठेवणे - लक्ष ठेवणे.

·       पाण्यात पाहणे - अत्यंत द्वेष करणे.

·       पाय मोकळे करणे – फिरायला जाणे.

·       पराचा कावळा करणे - मामुली गोष्टीला भलतेच महत्त्व देणे.

·       पाऊल वाकडे पडणे - वाईट मार्गाने जाणे.

·       पायाखाली घालने - पादाक्रांत करणे.

·       पुंडाई करणे - दांडगाईने वागणे.

·       पाठ दाखवणे - पळून जाणे. 

·       पाठ थोपटणे – शाब्बासकी देणे,कौतुक करणे.

·       प्रतिबंध करणे - अटकाव करणे.

·       प्रेरणा मिळणे - स्फूर्ती मिळणे.

·       पायमल्ली करणे - उपमर्द करणे.

·       पोटात कावळे काव काव करणे - अतिशय भूक लागणे.

·       पोटात घालणे - क्षमा करणे.

·       पोटात ठेवणे – गुपित सांभाळणे.

·       पोटात शिरणे - मर्जी संपादन करणे.

·       पोटावर पाय देणे – रोजंदारी बंद करणे,उदरनिर्वाहाचे साधन काढून घेणे.

·       पोटाची दमडी वळणे - खायला न मिळणे.

·       पदरमोड करणे - दुसऱ्यासाठी स्वतःचा पैसा खर्च करणे.

·       पोटाला चिमटा घेणे - पोटाला न खाता राहणे.

·       पोटात ब्रह्मराक्षस उठणे - खूप खावेसे वाटणे.

·       पिंक टाकणे  - थुंकणे

·       प्रश्नांची सरबत्ती करणे - एकसारखे प्रश्न विचारणे.

·       प्राण कानांत गोळा होणे - ऐकण्यासाठी अतिशय उत्सुक होणे.

·       प्राणावर उदार होणे - जिवाची पर्वा न करणे.

·       प्रचारात आणणे - जाहीरपणे माहिती देणे.

·       प्रतिष्ठापीत करणे - स्थापना करणे.

·       प्राणाला मुकणे - जीव जाणे,मरण येणे.

·       प्रक्षेपित करणे - प्रसारित करणे.

·       प्रतिकार करणे - विरोध करणे.

·       प्रत्यय येणे - प्रचीती येणे.

·       प्रतिष्ठा लाभणे - मान मिळणे.

·       प्रस्ताव ठेवणे - ठराव मांडणे.

·       प्राप्त करणे – मिळवणे.

·       पोटात ठेवणे - गुप्तता ठेवणे.

·       पहारा देणे - राखण करणे.

·       पुढाकार घेणे - नेतृत्व करणे.

·       प्रघात पडणे - रीत असणे.

·       पार पाडणे - सांगता करणे,संपवणे,संपन्न होणे.

·       प्रभावित होणे – छाप पडणे.

·       परिसीमा गाठणे – परकोटीला जाणे.

·       पसंती मिळणे - अनुकूलता लाभणे.

·       फटफटणे - सकाळ होणे .

·       फाटे फोडणे - उगाच अडचणी निर्माण करणे.

·       फुटाण्यासारखे उडणे - झटकन राग येणे.

·       फिदा होणे - खुश होणे.

·       फंदात न पडणे - भानगडीत न अडकणे.

·       बट्ट्याबोळ होणे - विचका होणे.

·       ब्रभ्रा करणे - बोभाटा करणे,सगळीकडे प्रसिद्ध करणे.

·       बारा वाजणे - पूर्ण नाश होणे.

·       बस्तान ठोकणे - मुक्काम ठोकणे.

·       बळ लावणे - शक्ती खर्च करणे.

·       बादरायण संबंध असणे - ओढून ताणून लावलेला संबंध असणे.

·       बत्तीशी रंगवणे - जोराने थोबाडीत मारणे.

·       बुचकळ्यात पडणे - गोंधळून जाणे.

·       बेत हाणून पाडणे - बेत सिद्धीला जाऊ न देणे.

·       बारा गावचे पाणी पिणे - विविध प्रकारचे अनुभव घेणे.

·       बाजारगप्पा – निंदा नालस्ती.

·       बावरणे – गोंधळणे.

·       बडेजाव वाढवणे - प्रौढी मिरवणे.

·       बांधणी करणे - रचना करणे.

·       बाहू स्फुरण पावणे - स्फूर्ती येणे.

·       बत्तरबाळ्या होणे - चिंध्या होणे,नासधूस होणे.

·       बेत आखणे - योजना आखणे.

·       बेत करणे - योजना आखणे.

·       बहिष्कार टाकणे - वाळीत टाकणे नकार देणे.

·       बोचणी लागणे - एखादी गोष्ट मनाला लागून राहणे.

·       बोटावर नाचवणे - आपल्या इच्छेप्रमाणे दुसऱ्याला वागायला लावणे.

·       बोल लावणे - दोष देणे.

·       बोळ्याने दूध पिणे - बुद्धिहीन असणे.

·       बोला फुलाला गाठ पडणे - दोन गोष्टींची सहजासहजी एक वेळ जमून येणे.

·       भगीरथ प्रयत्न करणे - चिकाटीने प्रयत्न करणे.

·       भान नसणे - जाणीव नसणे.

·       भानावर येणे - परिस्थितीची जाणीव होणे,शुद्धीवर येणे.

·       भाऊबंदकी असणे - नात्यानात्यात भांडण असणे.

·       भंडावून सोडणे - त्रास देणे.

·       भडभडून येणे - हुंदके देणे,गलबलणे.

·       भ्रमण करणे - भटकंती करणे.

·       भरारी मारणे - झेप घेणे.

·       भान ठेवणे - जाणीव ठेवणे.

·       भरभराट होणे - प्रगती होणे,समृद्धी होणे.

·       भारून टाकणे - पूर्णपणे मोहून टाकणे.

·       मनात मांडे खाणे - व्यर्थ मनोराज्य करणे.

·       मान ताठ ठेवणे – स्वाभिमानाने वागणे.

·       माशा मारणे - कोणताही उद्योग न करणे.

·       माशी शिंकणे - अडथळा येणे.

·       मिशीवर ताव मारणे - बढाई मारणे.

·       मधून विस्तव न जाणे - अतिशय वैर असणे.

·       मूग गिळणे - उत्तर न देता गप्प राहणे.

·       मधाचे बोट लावणे - आशा दाखवणे.

·       मनात घर करणे - मनात कायमचे राहणे.

·       मन मोकळे करणे - सुखदुःखाच्या गोष्टी बोलून दाखविणे.

·       मनाने घेणे - मनात पक्का विचार येणे.

·       मन सांशक होणे - मनात संशय वाटू लागणे.

·       मनोरथ पूर्ण होणे - इच्छा पूर्ण होणे.

·       मनावर ठसणे - मनावर जोरदारपणे बिंबणे.

·       मशागत करणे - मेहनत करून निगा राखणे.

·       मात्रा चालणे - योग्य परिणाम होणे.

·       मागमूस नसणे - थांगपत्ता नसणे.

·       मान्यता पावणे - सिद्ध होणे.

·       मात करणे - विजय मिळवणे.

·       मांडीवर घेणे – दत्तक घेणे.

·       मोहाला बळी पडणे - एखाद्या गोष्टीच्या आसक्तीमध्ये वाहून जाणे.

·       मुखोद्गत असणे – तोंडपाठ असणे.

·       मनावर बिंबवणे - मनावर ठसवणे.

·       मती गुंग होणे - आश्चर्य वाटणे.

·       मिशांना तूप लावणे - उगीच ऐट दाखवणे.

·       मिनतवारी करणे – दादा-पुता करणे.

·       यक्षप्रश्न असणे - महत्त्वाची गोष्ट असणे.

·       योगक्षेम चालविणे - रक्षणाची काळजी वाहणे.

·       रक्ताचे पाणी करणे - अतिशय मेहनत करणे.

·       राईचा पर्वत करणे – क्षुल्लक गोष्टीला उगाच मोठे स्वरूप देणे.

·       राख होणे - पूर्णपणे नष्ट होणे.

·       राब राब राबणे - सतत खूप मेहनत करणे.

·       राम नसणे - अर्थ नसणे.

·       रस असणे - अत्यंत आवड असणे.

·       राबता असणे - सतत ये-जा असणे.

·       रवाना होणे - निघून जाणे.

·       रुची निर्माण होणे - गोडी निर्माण होणे.

·       राम म्हणणे - शेवट होणे,मृत्यू येणे.

·       रोष ठेवणे - नाराजी असणे,चीड येणे.

·       रक्षणाची काळजी घेणे - योगक्षेम चालविणे.

·       रियाज करणे - सराव करणे.

·       लष्कराच्या भाकर्‍या भाजणे - दुसऱ्यांच्या उठाठेवी करणे.

·       लहान तोंडी मोठा घास घेणे - आपणास न शोभेल अशा प्रकारे वरचढपणा दाखवणे.

·       लक्ष वेधून घेणे - लक्ष ओढून घेणे.

·       लळा लागणे - ओढ वाटणे.

·       ललकारी देणे - जयघोष करणे.

·       लांछनास्पद असणे – लाजिरवाणे असणे.

·       लवलेश नसणे - जराही पत्ता नसणे,जराही न उरणे.

·       लष्टक लावणे - झंझट लावणे,निकड लावणे.

·       लक्ष्मीचा वरदहस्त असणे - लक्ष्मीची कृपा असणे,श्रीमंती असणे.

·       लौकिक मिळवणे - सर्वत्र मान मिळवणे. 

·       वकीलपत्र घेणे - एखाद्याची बाजू घेणे.

·       वाचा बंद होणे - तोंडातून एक शब्दही बाहेर न पडणे.

·       वाट लावणे - विल्हेवाट लावणे,मोडूनतोडून टाकणे .

·       वाटाण्याच्या अक्षता लावणे - स्पष्टपणे नाकारणे. 

·       वठणीवर आणणे - ताळ्यावर आणणे.

·       वणवण भटकणे - एखादी गोष्ट मिळवण्यासाठी खूप फिरणे.

·       वाचा बसणे - एक शब्दही बोलता न येणे.

·       विहरणे - संचार करणे.

·       वाट तुडवणे - रस्ता कापणे.

·       विरोध दर्शवणे - प्रतिकार करणे.

·       विसावा घेणे - विश्रांती घेणे.

·       वजन पडणे – प्रभाव पडणे.

·       व्रत घेणे - वसा घेणे.

·       वणवण करणे - खूप भटकणे.

·       विपर्यास होणे – असंगत अर्थ लावणे.

·       विरस होणे - निराशा होणे,उत्साहभंग होणे.

·       वारसा देणे - वडिलोपार्जित हक्क सोपवणे.

·       वंचित रहाणे - एखादी गोष्ट न मिळणे.

·       वरदान देणे - कृपाशीर्वाद देणे.

·       विचलित होणे - मनाची चलबिचल होणे.

·       विसंवाद असणे - एकमेकांशी न जमणे.

·       वड्याचे तेल वांग्यावर काढणे - एकाचा राग दुस-यावर काढणे.

·       विडा उचलणे - निश्चय किंवा प्रतिज्ञा करणे.

·       विदीर्ण होणे - भग्न होणे,मोडतोड होणे.

·       वेड घेऊन पेडगावला जाणे - मुद्दाम ढोंग करणे.

·       वेसण घालणे - मर्यादा घालणे.

·       शब्द जमिनीवर पडू न देणे - दुसऱ्याच्या इच्छेनुसार लगेच कार्यवाही करणे.

·       शहानिशा करणे - एखाद्या गोष्टीबाबत चौकशी करून खात्री करून घेणे.

·       शिगेला पोचणे - शेवटच्या टोकाला जाणे.

·       शंभर वर्षे भरणे - नाश होण्याची वेळ येणे.

·       सर्वस्व पणाला लावणे - सर्व शक्य मार्गांचा अवलंब करणे.

·       साखर पेरणे - गोड गोड बोलून आपलेसे करणे.

·       सामोरे जाणे - निधड्या छातीने संकटास तोंड देणे.

·       साक्षर होणे - लिहिता-वाचता येणे.

·       सहभागी होणे - सामील होणे.

·       सपाटा लावणे - एकसारखे वेगात काम करणे.

·       समरस होणे - गुंग होणे.

·       सख्य नसणे - मैत्री नसणे.

·       सूड घेणे - बदला घेणे.

·       सही ठोकणे - निश्चित करणे.

·       सहीसलामत सुटणे - दोष न येता सुटका होणे.

·       सांगड घालणे  - मेळ साधणे.

·       साक्षात्कार होणे - आत्मिक ज्ञान प्राप्त होणे,खरेखुरे स्वरूप कळणे.

·       साद घालणे - मनातल्या मनात दुःख करणे.

·       सुताने स्वर्गाला जाणे - थोडा सुगावा लागताच संपूर्ण गोष्टीचे स्वरूप तर्काने जाणण्याचा प्रयत्न करणे.

·       सोन्याचे दिवस येणे - अतिशय चांगले दिवस येणे.

·       सूतोवाच करणे - पुढे घडणार्‍या गोष्टींची प्रस्तावना करणे.

·       संधान बांधने - जवळीक निर्माण करणे.

·       संभ्रमात पडणे - गोंधळात पडणे.

·       संभ्रमित होणे – गोंधळणे.

·       सोटेशाई चालवणे - दांडगाई करणे.

·       सारसरंजाम असणे - सर्व साहित्य उपलब्ध असणे.

·       समजूत काढणे – समजावणे.

·       स्तंभित होणे - आश्चर्याने स्तब्ध होणे.

·       सुळकांडी मारणे - सूर मारणे.

·       सख्य नसणे - प्रेमळ नाते नसणे.

·       स्वप्न भंगणे - मनातील विचार कृतीत न येणे.

·       स्वर्ग दोन बोटे उरणे – आनंदाने,गर्वाने अतिशय फुगून जाणे.

·       सांजावणे - संध्याकाळ होणे.

·       साशंक होणे - शंका येणे.

·       हट्टाला पेटणे - मुळीच हट्ट न सोडणे.

·       हमरीतुमरीवर येणे - जोराने भांडू लागणे.

·       हरभऱ्याच्या झाडावर चढवणे - खोटी स्तुती करून मोठेपणा देणे.

·       हसता हसता पुरेवाट होणे - अनावर हसू येणे.

·       हस्तगत करणे - ताब्यात घेणे.

·       हातपाय गळणे - धीर सुटणे.

·       हातचा मळ असणे – सहज शक्य असणे.

·       हातघाईवर येणे – भांडणाची वेळ येणे.

·       हुडहुडी भरणे - थंडी भरणे.

·       हात ओला होणे - फायदा होणे.

·       हात टेकणे - नाइलाज झाल्याने माघार घेणे.

·       हात देणे - मदत करणे.

·       हात मारणे - ताव मारणे,भरपूर खाणे.

·       हाय खाणे - धास्ती घेणे.

·       हात चोळणे – चरफडणे.

·       हातावर तुरी देणे - डोळ्यांदेखत फसवून निसटून जाणे.

·       हात हलवत परत येणे - काम न होता परत येणे.

·       हात झाडून मोकळे होणे - जबाबदारी अंगाबाहेर टाकणे किंवा जबाबदारी टाळून मोकळे होणे.

·       हाता पाया पडणे - गयावया करणे.

·       हातात कंकण बांधणे - प्रतिज्ञा करणे.

·       हाताला हात लावणे - थोडीदेखील मेहनत न घेता फुकटचे श्रेय घेणे.

·       हातावर शिर घेणे - जिवावर उदार होणे किंवा प्राणांचीही पर्वा न करणे.

·       हात धुऊन पाठीस लागणे - चिकाटीने एखाद्या गोष्टीच्या मागे लागणे.

·       हुल देणे - चकवणे.

·       हात न पसरणे - न मागणे.

·       हात राखून जेवणे – कमी जेवणे.

·       हिसका दाखविणे - बळ दाखवून किंमत लक्षात आणून देणे.

·       हाडीमांसी भिनणे - अंगात मुरणे.

·       हवालदिल होणे - हताश होणे.

·       हशा पिकणे - हास्य स्फोट होणे.

·       हंबरडा फोडणे - मोठ्याने रडणे.

·       हसता हसता पोट दुखणे - खूप हसणे.

·       हेवा वाटणे – मत्सर वाटणे.

·       हातभार लावणे - सहकार्य करणे.

·       हौस भागवणे - आवड पुरवून घेणे.

·       श्रीगणेशा करणे - आरंभ करणे.