छत्रपती शिवाजी महाराज – एक आदर्श राजा
(शिवजयंती निमित्त विद्यार्थ्यांसाठी भाषण)
नमस्कार,
मा. मुख्याध्यापक, शिक्षकगण, व आदरणीय उपस्थित मंडळी, तसेच माझ्या प्रिय मित्र-मैत्रिणींनो!
आज आपल्यासाठी अत्यंत गौरवाचा दिवस आहे—शिवजयंती! हा दिवस म्हणजे स्वराज्यसंस्थापक, महान योद्धे आणि लोककल्याणकारी राजा छत्रपती शिवाजी महाराज यांना वंदन करण्याचा दिवस आहे.
परिचय
शिवाजी महाराजांचा जन्म फाल्गुन कृष्ण तृतीया, शके १५५१ म्हणजेच १९ फेब्रुवारी १६३० रोजी शिवनेरी गडावर झाला. त्यांच्या माता राजमाता जिजाऊ आणि वडील शहाजीराजे भोसले होते. जिजाऊंच्या संस्कारामुळे आणि दादोजी कोंडदेव यांच्या मार्गदर्शनामुळे त्यांनी लहानपणापासूनच पराक्रम, नीतिमत्ता आणि स्वराज्याच्या संकल्पना शिकल्या.
शिवाजी महाराज – एक आदर्श राजा
शिवाजी महाराज हे केवळ पराक्रमी योद्धे नव्हते, तर ते एक न्यायप्रिय आणि दूरदर्शी राजा होते. त्यांचे कार्य आपल्याला अनेक गोष्टी शिकवते—
✅ स्वराज्य स्थापनेची कल्पना – महाराजांनी परकीय सत्तेविरुद्ध लढा देऊन स्वतंत्र स्वराज्य उभं केलं. "राजा हा जनतेसाठी असतो" हे त्यांनी सिद्ध करून दाखवलं.
✅ धर्मनिरपेक्ष राज्यकारभार – सर्व जाती-धर्मांतील लोकांना त्यांनी समान न्याय दिला. मुस्लिम सैनिकही त्यांच्या सेनेत मोठ्या संख्येने होते.
✅ प्रगत राज्यव्यवस्था – त्यांनी अष्टप्रधान मंडळ स्थापन करून मजबूत प्रशासन उभारले. राज्यात कायदा आणि सुव्यवस्था यांचा योग्य तो समतोल ठेवला.
✅ स्त्रियांबद्दल आदर आणि सुरक्षा – त्यांच्या राज्यात महिलांचा सन्मान राखला जात असे. शत्रूच्या राज्यातील स्त्रियांना त्यांनी नेहमी सुरक्षित घरी पाठवले.
✅ छापामार युद्धनीती – अफाट मुघल सैन्याला हरवण्यासाठी त्यांनी गनिमी कावा वापरला. त्यामुळेच मोठ्या मोठ्या सत्तांनाही त्यांना पराभूत करता आलं नाही.
आपल्याला काय शिकता येईल?
शिवरायांचं जीवन हे केवळ इतिहास नाही, तर आजही आपल्यासाठी मार्गदर्शक आहे.
स्वाभिमान आणि कष्टाने यश मिळवणे
परिस्थिती कितीही कठीण असली तरी धैर्याने निर्णय घेणे
स्वतःच्या हक्कांसाठी संघर्ष करणे आणि इतरांना न्याय देणे
छत्रपती शिवाजी महाराजांचे चरित्र हे पराक्रम, स्वाभिमान आणि न्याय यांचे प्रतीक आहे. त्यांनी दिलेला स्वराज्याचा संदेश आपण आचरणात आणला, तर खऱ्या अर्थाने त्यांना आदरांजली अर्पण केली असे होईल.
चला, आपण सर्वजण त्यांच्या विचारांवर चालण्याचा संकल्प करू!
जय भवानी! जय शिवाजी!